รสชาติและกลิ่นของกาแฟ : ปัจจัยที่ทำให้กาแฟแตกต่าง

กาแฟถือเป็นเครื่องดื่มที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นการเริ่มต้นวันใหม่หรือการพบปะสังสรรค์กับเพื่อน ๆ กาแฟมีอิทธิพลในชีวิตประจำวันของผู้คนหลายล้านคน สิ่งที่ทำให้กาแฟมีความพิเศษและเป็นเอกลักษณ์คือ รสชาติและกลิ่น ที่แตกต่างกันไปตามหลายปัจจัย ซึ่งในบทความนี้เราจะมาคลายเคลียร์ถึงปัจจัยต่าง ๆ ที่มีผลต่อรสชาติและกลิ่นของกาแฟ และทำไมกาแฟแต่ละแก้วถึงมีความแตกต่างกัน

1. ประเภทของเมล็ดกาแฟ (Arabica และ Robusta)

หนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ทำให้รสชาติของกาแฟแตกต่างกันคือประเภทของเมล็ดกาแฟ โดยเมล็ดกาแฟที่ใช้ในการผลิตกาแฟหลัก ๆ จะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ คือ Arabica และ Robusta ซึ่งแต่ละประเภทจะมีรสชาติและลักษณะเฉพาะที่แตกต่างกันไป

- กาแฟประเภท Arabica

• รสชาติ: กาแฟชนิดนี้มีรสชาติที่นุ่มนวลและกลมกล่อม มักจะมีรสเปรี้ยวเล็กน้อย (Acidity) และมีกลิ่นหอมที่ซับซ้อน

• กลิ่น: มีกลิ่นหอมหวาน บางครั้งอาจพบกลิ่นของผลไม้สด หรือดอกไม้

• คุณสมบัติ: เมล็ดกาแฟ Arabica มักจะมีคุณภาพสูงกว่า มีรสชาติที่ละเอียดและมักจะได้รับความนิยมจากนักชิมกาแฟ

- กาแฟประเภท Robusta

• รสชาติ: กาแฟ Robusta มักมีรสขมมากกว่า และมักมีรสชาติที่เข้มข้นกว่าเมล็ด Arabica

• กลิ่น: กลิ่นของกาแฟ Robusta จะมีความเข้มและอบอุ่น แต่มีความขมมากกว่าและมักมีกลิ่นเหมือนดินหรือไม้

• คุณสมบัติ: แม้ว่า Robusta จะมีกาเฟอีนสูงกว่า แต่จะมีรสชาติที่เข้มข้นและขมมากกว่า ทำให้บางคนไม่ชอบรสชาติที่แรงของมัน

2. แหล่งที่มาของกาแฟ (ภูมิประเทศที่ปลูก)

การปลูกกาแฟในแต่ละพื้นที่และภูมิประเทศที่แตกต่างกันสามารถส่งผลต่อรสชาติของกาแฟได้อย่างมาก บริเวณที่กาแฟเติบโต เช่น ความสูงจากระดับน้ำทะเล อุณหภูมิ และสภาพอากาศล้วนมีบทบาทในการพัฒนาและเพิ่มมิติรสชาติของกาแฟ

• กาแฟจากภูเขา (Highland Coffee): กาแฟที่ปลูกในพื้นที่สูงจะมีรสชาตินุ่มนวลและมีกลิ่นหอมเนื่องจากอุณหภูมิที่เย็นกว่าช่วยให้กาแฟมีความซับซ้อน

• กาแฟจากพื้นที่ต่ำ (Lowland Coffee): กาแฟที่ปลูกในพื้นที่ที่มีอุณหภูมิสูงมักจะมีรสชาติที่หนักแน่นและเข้มข้นกว่า

ตัวอย่างกาแฟที่ปลูกในแหล่งต่าง ๆ ได้แก่ กาแฟจาก เอธิโอเปีย (Ethiopian Coffee) ซึ่งมักมีรสชาติที่สดชื่นและเปรี้ยวกรอบ หรือกาแฟจาก บราซิล (Brazilian Coffee) ที่มักมีรสชาติหวานและกลมกล่อม

3. กระบวนการการผลิต (Processing Method)

กระบวนการการผลิตกาแฟ หรือวิธีการที่ใช้ในการแปรรูปเมล็ดกาแฟหลังจากเก็บเกี่ยวก็มีผลอย่างมากต่อรสชาติของกาแฟ

- กระบวนการ Washed Process (Wet Process)

• รสชาติ: กาแฟที่ผ่านการแปรรูปแบบนี้มักจะมีรสชาติที่สะอาด สดชื่น และมีความเปรี้ยวสูง

• กลิ่น: กลิ่นของกาแฟจะมีกลิ่นที่ใสสะอาด ชัดเจนและมักจะมีลักษณะของผลไม้สด

- กระบวนการ Natural Process (Dry Process)

• รสชาติ: กาแฟที่ผ่านการแปรรูปแบบนี้มักจะมีรสชาติที่หวานและเต็มไปด้วยมิติของรสผลไม้

• กลิ่น: กลิ่นของกาแฟจะมีความหนักแน่นและมีความหวานจากเมล็ดกาแฟที่ถูกแห้งตามธรรมชาติ

4. การคั่วกาแฟ (Roasting)

การคั่วกาแฟเป็นขั้นตอนที่สำคัญมากในการทำกาแฟให้มีกลิ่นและรสชาติที่ดีที่สุด กระบวนการคั่วสามารถแบ่งออกเป็นหลายระดับ เช่น คั่วอ่อน (Light Roast), คั่วกลาง (Medium Roast), และคั่วเข้ม (Dark Roast) ซึ่งแต่ละระดับคั่วจะมีผลต่อรสชาติและกลิ่นของกาแฟอย่างมาก

• คั่วอ่อน (Light Roast): กาแฟที่คั่วอ่อนมักจะมีรสชาติที่ค่อนข้างสดชื่นและเปรี้ยว รวมถึงมีกลิ่นหอมจากกาแฟดิบ

• คั่วกลาง (Medium Roast): การคั่วแบบนี้ทำให้กาแฟมีรสชาติที่กลมกล่อม ไม่เปรี้ยวหรือขมเกินไป และมีกลิ่นหอมอบอุ่น

• คั่วเข้ม (Dark Roast): กาแฟคั่วเข้มมักมีรสชาติที่ขมเข้มและมีกลิ่นเหมือนไหม้หรือช็อกโกแลต

5. การชงกาแฟ (Brewing Method)

วิธีการชงกาแฟก็มีผลต่อรสชาติและกลิ่นของกาแฟด้วย การเลือกเครื่องมือและเทคนิคในการชงสามารถเพิ่มมิติรสชาติของกาแฟได้อย่างมาก

• กาแฟดริป (Drip Coffee): วิธีนี้มักให้รสชาติที่ชัดเจน สดชื่น และราบรื่น

• เอสเปรสโซ (Espresso): การชงกาแฟด้วยวิธีเอสเปรสโซจะให้รสชาติที่เข้มข้น และมีความขมจากการใช้น้ำแรงดันในการดึงรส

• เฟรนช์เพรส (French Press): กาแฟที่ชงด้วยเฟรนช์เพรสมักจะมีรสชาติที่เข้มข้นและมันมากกว่าการชงแบบดริป

6. ความสดของกาแฟ

ความสดของกาแฟก็เป็นปัจจัยที่สำคัญในการรักษาความหอมและรสชาติที่ดีที่สุด เมล็ดกาแฟที่เพิ่งคั่วจะมีรสชาติที่สดใหม่และมีกลิ่นหอมมากที่สุด เพราะหลังจากคั่วแล้วเมล็ดกาแฟจะปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งส่งผลต่อรสชาติ

การบดกาแฟก่อนการชงก็เป็นสิ่งที่สำคัญ เพราะกาแฟบดใหม่จะให้รสชาติที่สดชื่นและกลิ่นหอมมากกว่ากาแฟที่บดทิ้งไว้นาน

สรุป

รสชาติและกลิ่นของกาแฟไม่ได้เป็นเพียงแค่ผลจากการชงหรือการคั่วเท่านั้น แต่ยังขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ ตั้งแต่การเลือกเมล็ดกาแฟ แหล่งที่ปลูก กระบวนการแปรรูป การคั่ว และวิธีการชงกาแฟ ทุกขั้นตอนล้วนมีส่วนช่วยทำให้กาแฟมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และเป็นสิ่งที่ทำให้คนรักกาแฟสามารถเพลิดเพลินไปกับประสบการณ์การดื่มกาแฟที่ไม่เหมือนใคร

การเข้าใจปัจจัยเหล่านี้จะช่วยให้คุณสามารถเลือกกาแฟที่ตรงกับรสนิยมของคุณมากขึ้น และทำให้การดื่มกาแฟทุกแก้วเป็นประสบการณ์ที่พิเศษมากยิ่งขึ้น หากคุณสนใจที่จะเรียนรู้และพัฒนาตัวเองในสายอาชีพนี้ คุณสามารถสมัครเรียนกับโรงเรียนมารุได้ที่  www.maruchot.com